Cô Tô là một huyện đảo được thành lập theo Nghị định số 28/1994/NĐ-CP ngày 23/03/1994 của Chính phủ.
Huyện có vị trí chiến lược trong vùng biển Đông Bắc của Tổ quốc. Với tiềm năng và vị trí quan trọng đó, ngày 9/5/1961, quân và dân đảo Cô Tô đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm. Tại đây, Bác đã thăm hỏi động viên chiến sĩ, đồng bào Cô Tô. Người căn dặn động viên nhân dân hăng say lao động sản xuất, ra sức chăn nuôi, đẩy mạnh nghề cá, nuôi dưỡng và bảo vệ các loài hải sản quý, trồng nhiều cây ăn quả và cây lấy gỗ, khuyên các cháu học sinh chăm ngoan, học tập tốt...Đặc biệt, Bác rất quan tâm tới đời sống của nhân dân trên đảo, Người căn dặn: “Đồng bào phải đoàn kết chặt chẽ, phải hăng hái thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm, phải cố gắng hơn nữa để làm cho đời sống no ấm, vui tươi hơn nữa”.
Tháng 01/1962, Bác trở lại thăm Vùng mỏ, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hải Ninh đứng đầu là đồng chí Hoàng Chính - Bí thư Tỉnh ủy đã thưa với Bác nguyện vọng của nhân dân là muốn được dựng bức tượng của Bác trên đảo Cô Tô để ngày ngày đồng bào được nhìn thấy Bác, được gần gũi Bác. Bác đã đáp ứng nguyện vọng đó của đồng bào, đồng ý cho tỉnh Hải Ninh được dựng tượng Người trên đảo Cô Tô.
Được sự cho phép của Bác, Ủy ban hành chính tỉnh Quảng Ninh quyết định xây dựng tượng đài và Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô. Giao cho Ty Văn hóa - Thông tin là đơn vị chủ quản phối hợp với Ty Kiến trúc và Ủy ban hành chính huyện Cẩm Phả (nay là huyện Vân Đồn), Ủy ban hành chính xã Cô Tô phát động quần chúng xây dựng. Tuy nhiên do giai đoạn 1964 - 1968, đế quốc Mỹ tăng cường chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân và hải quân, Vùng mỏ Quảng Ninh là một trong những trọng điểm bắn phá của chúng nên chủ trương dựng tượng đài và Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô chưa thể thực hiện ngay được.
Đến năm 1968, các hạng mục công trình bắt đầu được tiến hành thi công và ngày 22/5/1968 hoàn thành đưa vào sử dụng, phát huy giá trị. Tượng được đổ trực tiếp cao 1,8m, cả bệ là 4m dựng sẵn trên bãi biển - tại vị trí Bác đứng nói chuyện với quân dân Cô Tô năm xưa. Tượng tạc phần thân trên của Bác Hồ trong tư thế đang đứng trên bục nói chuyện với đồng bào Cô Tô.
Năm 1974, được sự đồng ý của Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Ủy ban hành chính tỉnh Quảng Ninh quyết định đầu tư tôn tạo Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô, dựng tượng đài toàn thân Bác Hồ. Ngày 16/9/1974 Ủy ban Hành chính tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 763/QĐ-UB “về việc Quyết định xây dựng Tượng Bác Hồ ở đảo Cô Tô”. Bức Tượng đài toàn thân Bác được dựng bằng bê tông cốt thép, hoàn thành vào tháng 5/1976, đúng vào dịp kỷ niệm 15 năm Bác ra thăm đảo và 86 năm ngày sinh nhật của Người.
Năm 1997, bức Tượng Bác bằng bê tông cốt thép đã được thay thế bằng chất liệu đá nguyên khối, tượng Bác Hồ cao 4,18m, đặt trên khối bệ cao 2,8m ốp đá granit; phía sau tượng Bác Hồ là Bia ghi dấu sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm đảo Cô Tô ngày 09/5/1961; mặt trước của bia khắc chìm dòng chữ: “Nơi đây, lúc 8 giờ, ngày 9-5-1961, chiếc máy bay trực thăng đưa Bác Hồ đến thăm đảo Cô Tô Hạ cánh, Bác từ máy bay bước xuống, tươi cười vẫy chào cán bộ, bộ đội, nhân dân các dân tộc trên đảo vui mừng đến đón Bác”.
Cho đến thời điểm này, tượng đài Bác Hồ trên đảo Cô Tô vẫn được đánh giá là bức tượng đẹp nhất vùng Đông Bắc Tổ quốc. Tượng đài Bác “linh hồn của đảo Cô Tô” vừa uy nghiêm vừa thân thương sừng sững hiên ngang giữa mênh mông biển trời Cô Tô. Hình ảnh Bác Hồ “vẫy tay chào biển cả” trở nên vô cùng thân thuộc, khắc sâu vào tâm khảm mỗi người dân đảo Cô Tô như che chở cho những người dân nơi đây, cũng như bầu trời và hải đảo Việt Nam. Đối với những người dân sống trên đảo Cô Tô, khi ngắm nhìn tượng Bác, đồng bào và chiến sĩ nơi đây như được tiếp thêm sức mạnh để sống, học tập và làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, sẵn sàng bảo vệ, giữ gìn từng tấc đất quê hương.
Nhiều năm trở lại đây, mỗi dịp hè về vùng đảo Cô Tô lại tấp nập khách ghé thăm. Những ai đã từng đặt chân đến với hòn đảo nằm ở vùng Đông Bắc của Tổ quốc này, đã từng đứng trước tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh đều trào dâng xúc động, tràn đầy lòng kính yêu, niềm tự hào vô hạn. Bởi lẽ, đây là nơi đầu tiên và cũng là nơi duy nhất được Bác Hồ cho phép dựng tượng của Người lúc sinh thời.
Nghị định số 28/CP ngày 23/3/1994 của Chính phủ thành lập huyện Cô Tô.

- Nguồn: Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Quảng Ninh
- Phông UBND tỉnh Quảng Ninh; Mục lục số 01; Hộp số 90, Hồ sơ số 1512.
- Quyết định số 763/QĐ-UB ngày 16/9/1974 “về việc Quyết định xây dựng
- Tượng Bác Hồ ở đảo Cô Tô”

- Nguồn: Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Quảng Ninh
- Phông Ủy ban Hành chính tỉnh Quảng Ninh; Mục lục số 02; Hộp số 69;
- Một số hình ảnh Tượng đài Bác Hồ trên Đảo Cô Tô
- (nguồn ảnh: Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Cô Tô




Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Quảng Ninh