Ảnh: Bể di động nuôi tôm đang được nhân rộng nhanh trên địa bản Tỉnh; Ảnh: Mô hình nuôi tôm tại Cẩm Phả - Quảng Ninh
Trong lĩnh vực ngành thủy sản, sản lượng thủy sản tăng từ 103.409 tấn lên 134.000 tấn, tăng bình quân 5,32%/năm, trong đó sản lượng khai thác thủy sản hàng năm tăng bình quân 2,94%; sản lượng nuôi trồng hàng năm tăng 8%. Xét về mặt diện tích nuôi trồng so với năm 2015, vùng nuôi tôm đạt 9.662 ha, tăng 6.915 ha; nuôi cua kết hợp cá, tôm với diện tích hiện nay 1.730,6 ha, tăng 824,6 ha; nuôi thủy sản nước ngọt đạt 2.451 ha, tăng 981 ha. Quảng Ninh đã chủ động sản xuất giống thủy sản đạt 1 tỷ con giống/năm, đáp ứng được khoảng 30% so với nhu cầu giống của Tỉnh. Song song với đó, Ngành cũng đã cơ cấu lại đội tàu khai thác theo hướng tăng số lượng tàu xa bờ, giảm đánh bắt gần bờ; thực hiện tốt công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Thu hút được nhiều Doanh nghiệp đầu tư sản xuất giống và nuôi trồng thủy sản tập trung có trọng tâm, trọng điểm, ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thủy sản; tổ chức triển khai hiệu quả chính sách phát triển thủy sản. Hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết 13/TU của Ban Chấp hành đảng bộ Tỉnh về phát triển kinh tế thủy sản đến năm 2020.
Đóng góp vào thành quả chung đó, trong giai đoạn 2016 - 2020, Trung tâm Khuyến nông đã xây dựng các chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ cụ thể phù hợp với chức năng nhiệm vụ của Trung tâm và thực tiễn sản xuất nông nghiệp trên địa bàn Tỉnh, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển ngành thủy sản tỉnh Quảng Ninh theo hướng: Ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật trên các lĩnh vực nuôi trồng và khai thác, bảo quản nhằm tăng năng suất, chất lượng, giá trị và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; xây dựng mô hình quản lý, tổ chức sản xuất theo hướng liên kết chuỗi sản phẩm; bổ sung các đối tượng nuôi phù hợp với các điều kiện khác nhau nhằm đa dạng đối tượng nuôi và sinh kế cho người dân. Các hoạt động Khuyến ngư trong giai đoạn 2016 – 2020 đã đảm bảo tính đồng bộ các tác động trong phát triển bền vững ngành thủy sản.
Phát triển nghề nuôi tôm
Nuôi tôm được lựa chọn là đối tượng quan trọng hàng đầu trong nuôi trồng thủy sản tại Quảng Ninh, đáp ứng nhu cầu xã hội, đồng thời nâng cao giá trị, hiệu quả sản xuất, góp phần cải thiện đời sống người dân. Nhằm từng bước đưa các công nghệ mới, tiến bộ khoa học vào sản xuất. Từ các nguồn kinh phí, Trung tâm Khuyến nông Quảng Ninh liên tục đề xuất và triển khai thực hiện các mô hình sản xuất tiên tiến. Các mô hình/dự án đã nắm bắt xu thế, định hướng sản xuất, chuyển dịch từ phương thức quảng canh cải tiến sang thâm canh, siêu thâm canh, nuôi theo hướng an toàn sinh học, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, tiên tiến như công nghệ cơ khí, tự động hóa. Chia nhỏ các giai đoạn trong chu kỳ nuôi (đa giai đoạn) nhằm kiểm soát dịch bệnh, hạn chế rủi ro, giải phóng sức lao động, giảm hệ số thức ăn giảm chi phí và giảm thiểu ô nhiễm môi trường vùng nuôi, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, liên kết tiêu thụ sản phẩm ... Tiêu biểu như các mô hình/dự án: Mô hình nuôi tôm sú bán thâm canh, đảm bảo an toàn thực phẩm (2018-2019); Mô hình ứng dụng chế phẩm EM nuôi tôm thẻ chân trắng (2016); Mô hình ứng dụng máy cho ăn trong nuôi tôm thâm canh (2016); Mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng bằng công nghệ SemiBiofloc (2017); Mô hình nuôi tôm hai giai đoạn (2017); Mô hình Ứng dụng thiết bị ương di động trong nuôi tôm thẻ chân trắng hai giai đoạn (2019); Dự án xây dựng mô hình nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng hai giai đoạn bằng công nghệ Biofloc gắn với tiêu thụ sản phẩm tại các tỉnh phía Bắc (2020 – 2021).
Phát triển nuôi biển
Với chiều dài bờ biển trên 250 km, vùng hải đảo 619 km2, trên 20.000 ha eo vịnh và 2.077 hòn đảo lớn nhỏ, có khoảng gần 3.500 ha diện tích chương bãi là điều kiện lý tưởng cho nghề nuôi cá lồng và nuôi nhuyễn thể trên biển. Trong giai đoạn vừa qua, Quảng Ninh cũng đã có nhiều chính sách khuyến khích nhằm đa dạng đối tượng nuôi, tận dụng diện tích nuôi bãi triều, tận dụng thức ăn sẵn có trong môi trường tự nhiên, nâng cao thu nhập cho nông dân trong các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung. Trung tâm Khuyến nông đã chuyển giao các quy trình nuôi mới theo hướng an toàn thực phẩm và liên kết tiêu thụ, giảm thiểu tác động đến môi trường sinh thái và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản. Trong nuôi nhuyễn thể có thể kể đến các mô hình/dự án như: Mô hình nuôi Ngao Bến Tre thương phẩm tại Đầm Hà (2016); Mô hình chuỗi sản xuất hàu Thái Bình Dương thương phẩm gắn với liên kết chế biến, tiêu thụ sản phẩm (2020); Dự án “Xây dựng mô hình nuôi thương phẩm Ngao giá gắn với tiêu thụ sản phẩm (2020 – 2022). Trong nuôi cá biển đã tập trung các đối tượng phù hợp với thị hiếu tiêu dùng, giá trị thương mại, khả năng phát triển tại Quảng Ninh như Mô hình nuôi cá Chim vây vàng trong lồng bằng thức ăn công nghiệp (2017); Mô hình nuôi cá chim vây vàng trong lồng vật liệu mới theo hướng công nghiệp (2020).
Phát triển nghề nuôi cá theo hướng công nghiệp
Hướng tác động là khai thác hiệu quả vùng nuôi nội địa, áp dụng các quy trình tiên tiến theo các tiêu chuẩn quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, liên kết tiêu thụ sản phẩm… để từng bước hình thành các vùng sản xuất có dòng hàng hóa lớn phục vụ tiêu thụ nội địa, hướng tới xuất khẩu. Một số chương trình có thể kể đến: Dự án Xây dựng mô hình liên kết nuôi cá rô phi theo VietGAP gắn với tiêu thụ sản phẩm (2016-2018); Mô hình nuôi cá rô phi đơn tính thương phẩm theo hướng VietGAP (2016) Mô hình nuôi cá Rô phi đơn tính thương phẩm vụ Thu – Đông (2016); Mô hình nuôi cá Hồng Mỹ trong ao/hồ gắn với tiêu thụ sản phẩm (2019); Mô hình xây dựng mô hình nuôi thương phẩm cá Hồng Mỹ, cá Chẽm trong ao/hồ gắn với tiêu thụ sản phẩm (2020); Mô hình Nuôi cá tráp vây vàng trong ao bằng thức ăn công nghiệp đảm bảo an toàn sinh học gắn với tiêu thụ sản phẩm (2020)
Ứng dụng công nghệ trong khai thác thủy sản
Tính đến thời điểm hiện tại, tại Quảng Ninh có 8.460 tàu khai thác thủy sản, trong đó số tàu đã đăng ký hoạt động khai thác vùng khơi có chiều dài 15m trở lên là 240 tàu, nghề lưới chụp xa bờ là 102 tàu. Đội tàu khai thác được trang bị khá hiện đại theo mặt bằng chung cả nước. Trung tâm Khuyến nông cũng đã mạnh dạn đề xuất, triển khai nhiều nội dung theo hướng ứng dụng, chuyển giao công nghệ khai thác, bảo quản (ngư lưới cụ, thiết bị thông tin, ánh sáng, máy dò, tời thu lưới, thu câu, hầm bảo quản…) để hỗ trợ phát triển một số nghề khai thác có hiệu quả, góp phần phát triển các nghề khai thác có tính bền vững, bảo vệ môi trường, nguồn lợi và giảm áp lực khai thác ven bờ, nâng cao thu nhập đồng thời giúp ngư dân bám biển bảo vệ chủ quyền an ninh quốc gia. Một số chương trình hiệu quả có thể kể đến như: Mô hình lưới rê khai thác mực cho tàu xa bờ (2016); Mô hình thử nghiệm, ứng dụng công nghệ đèn LED cho tàu khai thác hải sản xa bờ (2018); Mô hình thay thế hoàn toàn ánh sáng đèn truyền thống (đèn Siu) bằng đèn Led từ nguồn xã hội hóa công tác Khuyến nông (2018 – 2019) với quy mô và nguồn kinh phí lớn nhất và đồng bộ nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện nay. Từ kết quả thử nghiệm, hiện nay, Trung tâm Khuyến nông đang tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT tiếp tục đề xuất với UBND Tỉnh dự án “Ứng dụng công nghệ đèn Led cho tàu khai thác thủy sản xa bờ, giai đoạn 2020 – 2021” Chương trình được triển khai sẽ là một hành động tích cực trong việc phát triển nông nghiệp bền vững.
Ảnh: Vận hành thử nghiệm hệ thống đèn Led trên tàu anh Đỗ Đăng Thành (Quảng Yên, Quảng Ninh) Khoanh nuôi, bảo tồn nguồn gen sinh học
Song song với nhiệm vụ phát triển sản xuất, từ năm 2015 Trung tâm Khuyến nông Quảng Ninh đã quan tâm đến một số loài thủy sản đặc hữu, những nguồn gen quý như rươi, sá sùng, ngán… và đang từng bước tác động phù hợp vào điều kiện tự nhiên qua việc giữ gìn điều kiện sinh thái vùng nuôi, tạo sinh cảnh phù hợp, tăng mật độ, bổ sung thức ăn cho vật nuôi, nghiên cứu các hình thức khai thác, sơ chế, chế biến tăng giá trị kinh tế...Các chương trình tiêu biểu có thể kể đến như: Mô hình canh tác rươi có bổ sung rươi giống (năm 2018); Dự án phát triển vùng nuôi rươi thương phẩm kết hợp canh tác lúa hữu cơ tại Quảng Ninh (2020- 2021). Cùng với đó, Trung tâm Khuyến nông đã tham mưu, đề xuất để thực hiện dự án Dự án Tạo dựng bãi rạn nhân tạo vùng biển đảo Cô Tô nhằm bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản, giai đoạn 2018 – 2019. Dự án đã có những kết quả ban đầu khả quan, là tiền đề vững chắc cho việc đề xuất giai đoạn 2 nhằm làm giàu nguồn lợi thủy sản tại khu vực Quy hoạch vùng bảo tồn biển theo Quyết định số 1614/QĐ-UBND ngày 19/5 của UBND tỉnh Quang Ninh phê duyệt Quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Cô Tô, đảo Trần là khu bảo tồn loài, sinh cảnh cấp tỉnh.
Ảnh: Thu hoạch rươi tại thành phố Uông Bí, Quảng Ninh
Từ những định hướng của Tỉnh, Ngành trong thời gian qua. Trung tâm Khuyến nông Quảng Ninh đã có những hành động cụ thể, thiết thực bằng cách làm mới, quyết liệt, mạnh dạn và đã có những kết quả đóng góp vào sự phát triển ngành thủy sản Quảng Ninh theo hướng bền vững. Kết quả hoạt động giai đoạn 2016 – 2020 là những bước đầu tiên, sự chuẩn bị kỹ càng, là tiền đề để Trung tâm tham gia tích cực thực hiện Đề án và Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển ngành Thủy sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trong tương lai gần.