
Học viên lớp đào tạo nông dân nòng cốt (FFS) về IPM thực hành tại vườn thanh long (phường Vàng Danh-thành phố Uông Bí)
1. Kiến
- Kiến gây hại cây thanh long phổ biến nhất là kiến đen (Paratrechina sp.) và kiến lửa (Solenopsis sp.). Chúng gây hại phổ biến nhất vào mùa hè nắng nóng và giai đoạn chuyển mùa. Kiến cắn đục phá gốc cây, làm hỏng hom giống, cành, hoa, nụ, tai, quả thanh long.

- Biện pháp phòng trừ:
+ Áp dụng biện pháp quản lí dịch hại tổng hợp IPM. Vệ sinh vườn, dọn sạch các cành cây khô trong vườn để không cho kiến có nơi ẩn nấp.
+ Ở những vườn bị nhiễm nặng khi cây có nụ hoa, có thể sử dụng thuốc hóa học để phun trừ nhưng phải bảo đảm thời gian cách ly an toàn. Không sử dụng thuốc hóa học một tuần trước khi thu hoạch. Có thể sử dụng một trong các loại thuốc sau: Dantotsu 50WG, Actara 25WG, Neem Nim Xoan Xanh green 0.3 EC). Hoặc có thể dùng các thuốc sâu dạng hạt như Actara 25WG trộn với cát hay đường rải quanh gốc, những nơi kiến làm tổ.
2. Bọ trĩ
- Bọ trĩ gây hại và xuất hiện quanh năm, đặc biệt gây hại ở những vườn có nhiều cỏ dại. Loài này hại từ giai đoạn nụ cho đến khi héo râu (rút râu), gây nên hiện tượng “mắc võng” trên quả non và quả già, làm giảm giá trị thương phẩm của quả. Những vườn bị hại nặng (trên 70% quả bị hại) có thể gây ảnh hưởng đến mẫu mã, giảm giá trị thương phẩm và thu nhập của người dân.
- Biện pháp phòng trừ:
+ Áp dụng biện pháp quản lí dịch hại tổng hợp IPM. Vệ sinh vườn sạch sẽ, không để cỏ dại phát triển vì cỏ dại là nơi trú ngụ của bọ trĩ và là cầu nối để bọ trĩ di chuyển sang gây hại thanh long giai đoạn nụ, hoa, quả.
+ Cần kiểm tra phát hiện sớm, nếu có bọ trĩ cần xử lý bằng các loại thuốc như: Dantotsu 50WG, Actara 25WG, Thiamax 25WG, Abagold 38EC, Neem Nim Xoan Xanh green 0.3EC,.…Đặc biệt giai đoạn búp có kích thước từ 3-10 cm, đây là giai đoạn bọ trĩ hay di trú từ cỏ dại sang gây hại thanh long nhất.
3. Rệp sáp
- Rệp sáp hay còn gọi là rệp dính thuộc loài chích hút. Chúng thường xuất hiện nhiều trong mùa nắng. Cơ thể rệp được bao bọc bởi một lớp sáp và các sợi tơ màu trắng như bông gòn. Rệp bám vào cuống quả và bề mặt quả để chích hút nhựa, nếu mật số cao làm cho các quả non bị héo khô, quả già thì bị méo mó.

- Biện pháp phòng trừ:
+ Áp dụng biện pháp quản lí dịch hại tổng hợp IPM. Trồng thanh long với mật độ hợp lí, làm sạch cỏ dại, giữ cho vườn thông thoáng. Tỉa bỏ và tiêu hủy cành bị hại nặng.
+ Phun trừ bằng các loại thuốc hoá học: Actara 25WG, Thiamax 25WG, Abagold 38EC, Neem Nim Xoan Xanh green 0.3EC, Difluent 25WP,…
4. Bọ cánh cứng
Bọ cánh cứng thường gây hại ở vỏ và tai quả thanh long gây vết thương tạo điều kiện cho nấm bệnh và vi khuẩn gây hại làm giảm mẫu mã của quả. Bọ cánh cứng gây hại quanh năm, những vùng giáp rừng, gây hại rất nặng vào đầu và cuối mùa mưa, thường gây hại vào chiều tối.

- Biện pháp phòng trừ:
+ Áp dụng biện pháp quản lí dịch hại tổng hợp IPM. Vệ sinh vườn, phát quang bụi rậm và cỏ dại, bón phân chuồng hoai mục.
+ Bọ trưởng thành có kích thước khá lớn, dễ phát hiện nên biện pháp tốt nhất là bắt bằng tay.
+ Đối với những vùng bị bọ cánh cứng gây hại nặng cần phải dùng bẫy đèn để bẫy bọ cánh cứng vào thời điểm đầu và cuối mùa mưa.
+ Nếu vườn có mật số bọ cánh cứng cao có thể sử dụng các thuốc sau để phun trừ: Abagold 38EC, Difluent 25WP, Difluent 25WP,…
5. Sên trần, ốc sên, ốc ma
Ốc sên, ốc ma và sên trần phát sinh phát triển gây hại mạnh trong mùa mưa. Ban ngày chúng ẩn nấp nơi ẩm, mát, dưới lớp rơm, lá tủ gốc, ban đêm chúng xuất hiện và ăn phá phần non của cành, hoa, quả thanh long để lại những vết trầy xước làm mẫu mã quả thanh long bị hư hại không thể xuất bán được, tạo điều kiện cho các nấm gây bệnh tấn công như bệnh thán thư trên các vết thương do ốc gây ra. Những ngày mưa râm mát ốc hoạt động gây hại cả ngày lẫn đêm.
- Biện pháp phòng trừ:
+Áp dụng biện pháp quản lí dịch hại tổng hợp IPM. Vệ sinh vườn, phát quang bụi rậm và cỏ dại, bón phân chuồng hoai mục.
+Tẩm thuốc diệt ốc Osbuvang 5GR, Superdan 6GR,… vào hoa thanh long sau khi rút râu (hoặc quả thanh lỏng bị hỏng), cắt mỏng trộn với cám ướt để rải tại những nơi ốc trú ẩn. Nên rải vào buổi chiều mát hoặc gần tối.
+ Ngoài ra biện pháp bón phân nhóm lân + vôi cũng hạn chế rất tốt các loại này, kể cả ốc gạo ăn rễ tơ.

Bùi Thị Khanh - Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật