Kiểm kê rừng, công cụ phục vụ quản lý, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ rừng 

      Năm 2015, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện kiểm kê rừng. Kết quả kiểm kê giúp nhà quản lý hoạch định chính sách quản lý, bảo vệ và phát triển rừng và đạt được các mục tiêu Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh đề ra như độ che phủ rừng năm 2020 đạt 55% trên toàn tỉnh. Tuy nhiên, trong 05 năm qua hiện trạng và quy hoạch rừng của tỉnh có sự biến động khá lớn do nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội nói chung và lâm nghiệp nói riêng. Ngoài ra còn một số diện tích rừng tự nhiên nghèo kiệt đã cải tạo theo các quy định và hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT nhưng chưa được theo dõi, cập nhật đầy đủ kết quả sau quá trình cải tạo. Mặt khác, khi thực hiện thống nhất quản lý quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch lâm nghiệp địa bàn tỉnh còn có sự bất cập về phạm vi ranh giới quy hoạch ba loại rừng đang quy hoạch bao gồm cả diện tích đất khác có diện tích nhỏ hơn 0,3 ha gồm: đất trồng cây lâu năm, đất có cây rải rác, đất núi đá cây bụi, đất có cây nông nghiệp, sông, hồ, đất ở, đất khác..., nằm xen lẫn trong vùng quy hoạch cho lâm nghiệp; trong khi đó ngành Tài nguyên Môi trường thống kê diện tích các đối tượng đất khác nêu trên thuộc đất chưa sử dụng, đất sản xuất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp. Điều này dẫn đến nhiều khó khăn trong công tác quản lý rừng và xử lý vi phạm Lâm luật. Ngoài ra, các thay đổi trong quy hoạch sử dụng đất kỳ cuối 2016-2020, Kế hoạch sử dụng đất năm 2021, Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021-2030 và Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030 cũng ảnh hưởng rất lớn đến công tác theo dõi và quản lý, bảo vệ và phát triển rừng nằm trong phạm vi điều chỉnh và thực hiện các quy hoạch này.

Kết quả kiểm kê giúp quản lý, hoạch định chính sách quản lý, bảo vệ và phát triển rừng

      Để thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước đối với diện tích rừng tự nhiên thuộc quy hoạch ba loại rừng theo Luật Lâm nghiệp và Chỉ thị 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; thực hiện tốt công tác quản lý quy hoạch đối với diện tích đất có rừng nằm trong khu vực quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. UBND tỉnh phê duyệt, triển khai Dự án kiểm kê rừng tỉnh Quảng Ninh đồng thời thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện. Dự án tiến hành trong 02 năm, từ năm 2021 – 2022. Để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, Ban chỉ đạo Dự án Kiểm kê rừng tỉnh Quảng Ninh đề nghị các sở, ngành thành viên, Tổ giúp việc Ban chỉ đạo, các Ban chỉ đạo cấp huyện và các đơn vị liên quan khẩn trương, tập trung triển khai một số nội dung sau:

      Các đồng chí thành viên Ban chỉ đạo cấp tỉnh: Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, chủ động bám sát các chỉ đạo của UBND tỉnh để kịp thời tham mưu, báo cáo Thủ trưởng cơ quan, đơn vị triển khai dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng và các quy định của pháp luật, trong đó tham mưu triển khai: chỉ đạo các phòng, đơn vị trực thuộc phối hợp cung cấp đầy đủ các hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc triển khai Dự án trong phạm vi quản lý theo đề nghị của Sở Nông nghiệp và PTNT, Tổ giúp việc Ban chỉ đạo cấp tỉnh; Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc tổ chức thực hiện kiểm kê rừng tại đơn vị theo quy định hiện hành, đúng chức năng nhiệm vụ, đảm bảo các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh tại văn bản số 3494/UBND-NLN3 ngày 31/5/2022.

      Đề nghị các đồng chí Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố: Chỉ đạo thực hiện kiểm kê rừng tại các địa phương đảm bảo các nội dung, tiến độ, chất lượng, sát thực tế, phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội địa phương, theo chỉ đạo của UBND tỉnh, đúng quy định của Luật Lâm nghiệp về các quy định hiện hành về rừng, đất lâm nghiệp; chỉ đạo các cơ quan chức năng, đảng ủy UBND các địa phương phối hợp chặt chẽ với Tổ giúp việc, Đơn vị tư vấn triển khai công tác kiểm kê rừng đảm bảo tiến độ chất lượng; chỉ đạo kiểm điểm tiến độ theo tháng tại các cuộc họp Ban Thường vụ cấp ủy và Thường trực cấp ủy.

Dự án kiểm kê rừng được triển khai trên toàn bộ diện tích quy hoạch rừng và đất rừng: phòng hộ, đặc dụng, sản xuât và diện tích có rừng ngoài quy hoạch thuộc 170 xã/phường; 13 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Quảng Ninh

      Các đồng chí Trưởng ban chỉ đạo cấp huyện: Tham mưu Chủ tịch UBND cấp huyện mời Thường trực HĐND cấp huyện, đại biểu HĐND cấp huyện ứng cử ở địa phương để thống nhất báo cáo Ban thường vụ, Ban chấp hành Đảng bộ huyện/thị xã/thành phố tổ chức quán triệt, chỉ đạo các cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở triển khai quyết liệt công tác kiểm kê rừng trên địa bàn; đưa nội dung kiểm kê rừng vào nội dung họp định kỳ của Ban thường vụ, Ban chấp hành Đảng bộ huyện/thị xã/thành phố từ nay đến cuối năm 2022, đồng thời tập trung triển khai:

      Phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban chỉ đạo; xây dựng kế hoạch triển khai; chỉ đạo Tổ giúp việc cho Ban chỉ đạo cùng cấp chủ trì phối hợp với Hạt Kiểm lâm, các đơn vị liên quan phổ biến cho các tổ chức và chủ rừng trên địa bàn thực hiện đúng quy định về nghiệm thu thành quả Dự án. Việc nghiệm thu phải đảm bảo xác định chính xác hiện trạng, trạng thái rừng, đất rừng và loại trừ ra khỏi đất lâm nghiệp 100% các diện tích đất đã được cấp có thẩm quyền cấp giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho mục đích khác tại thời điểm nghiệm thu.

Xác định rõ hiện trạng, ranh giới, diện tích, trữ lượng rừng và đất chưa có rừng trên địa bàn tỉnh theo tiêu chí xác định rừng được quy định Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ

      Trưởng ban chỉ đạo cấp huyện giúp Chủ tịch UBND cấp huyện phân công cụ thể trách nhiệm cho các phòng, ban chuyên môn: (i) Tham mưu cho UBND cấp huyện triển khai đúng các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh, hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và PTNT liên quan đến Dự án kiểm kê rừng; (ii) Xác định chính xác, báo cáo Ban chỉ đạo cấp huyện: Diện tích quy hoạch cho lâm nghiệp nằm trong quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021-2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2022; Diện tích đất dự kiến chuyển mục đích để phục vụ các dự án, công trình trên địa bàn đang nằm trong quy hoạch 3 loại rừng theo Quyết định 3722/QĐ-UBND ngày 18/9/2018 của UBND tỉnh hiện đã đưa ra khỏi quy hoạch lâm nghiệp Quốc gia thời kỳ 2021-2030; (iii) Cung cấp cho Chi cục Kiểm lâm, Tổ giúp việc Ban chỉ đạo cấp tỉnh, đơn vị tư vấn kiểm kê rừng hồ sơ tài liệu liên quan đến quy hoạch của địa phương, sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; hồ sơ, bản đồ giao đất, giao rừng, thuê đất, thuê rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng, chuyển nhượng quyền sử dụng rừng và đất lâm nghiệp tại địa phương làm cơ sở xác định ranh giới, diện tích, chủ sở hữu của chủ rừng. 

Rà soát toàn bộ các quy hoạch, hiện trạng các nội dung cần cập nhật kiểm kê rừng để đảm bảo đúng quy định khi kiểm kê và hiện trạng tại địa phương

      Tham mưu cho Chủ tịch UBND cấp huyện chỉ đạo Chủ tịch UBND cấp xã chủ trì phối hợp với Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm, Trưởng các phòng ban chuyên môn cấp huyện thực hiện: (i) Chỉ đạo Kiểm lâm địa bàn, công chức địa chính, cán bộ nghiệp vụ tham mưu xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch đến cấp thôn, khu; thực hiện tuyên truyền, phổ biến về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của các chủ rừng là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư trên địa bàn trong công tác kiểm kê rừng (tối thiểu là 03 cuộc/thôn, khu, gồm: 01 cuộc trước khi các đơn vị tư vấn kiểm kê và các đơn vị liên quan xuống địa bàn làm việc; 01 cuộc trong quá trình đơn vị tư vấn triển khai điều tra rừng; 01 cuộc sau khi có kết quả kiểm kê rừng đến từng chủ rừng trước khi ký xác nhận phiếu kiểm kê rừng); (ii) Giao trách nhiệm cho Trưởng thôn, khu phối hợp với các đơn vị tư vấn kiểm kê, đơn vị liên quan phổ biến, yêu cầu các tổ chức, cá nhân, cộng đồng, hộ gia đình trên địa bàn có trách nhiệm kê khai trung thực về hiện trạng rừng, đất rừng được giao, được thuê tại thời điểm kê khai trong phiếu kiểm kê rừng; (iii) Báo cáo Ban chỉ đạo cấp huyện kết quả đánh giá và giải trình rõ nguyên nhân gây ra sự biến động về rừng, đất rừng giữa hồ sơ được giao, cho thuê với hiện trạng đang quản lý sử dụng, kể cả diện tích chưa giao, chưa cho thuê do UBND cấp xã quản lý; (iv) Kết quả kiểm kê rừng tại cấp xã do Chủ tịch UBND cấp xã ký xác nhận.

      Chỉ đạo niêm yết công khai kết quả kiểm kê rừng tại trụ sở UBND cấp xã, nhà văn hóa thôn, khu trên địa bàn và cổng thông tin điện tử của địa phương ít nhất 20 ngày để làm căn cứ điều chỉnh, bổ sung khi có kiến nghị liên quan đến kết quả kiểm kê; trên cơ sở đó trình Ban Thường vụ xem xét thông qua để Chủ tịch UBND cấp huyện ký xác nhận.

      Tham mưu cho đồng chí Bí thư, Chủ tịch UBND cấp huyện để chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị, UBND cấp xã rà soát toàn bộ các quy hoạch, hiện trạng các nội dung cần cập nhật kiểm kê rừng để đảm bảo đúng quy định khi kiểm kê và hiện trạng tại địa phương.

Tuyên truyền, phổ biến về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của các chủ rừng là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư trong công tác kiểm kê rừng

      Đối với Tổ giúp việc BCĐ cấp tỉnh: Rà soát, chủ động tham mưu cho Ban chỉ đạo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, đơn vị tư vấn kiểm kê, các chủ rừng và đơn vị liên quan triển khai Dự án đảm bảo đúng các quy định của pháp luật và đề cương đã được UBND tỉnh phê duyệt; khẩn trương xây dựng kế hoạch và nội dung làm việc của Ban chỉ đạo cấp tỉnh để làm việc với Ban chỉ đạo các địa phương; hoàn thiện dự thảo Quy định nghiệm thu thành quả Dự án để trình UBND tỉnh phê duyệt; trình Ban chỉ đạo cấp tỉnh phê duyệt tài liệu tập huấn, tuyên truyền cho các ngành, địa phương, chủ rừng và các đối tượng liên quan để tổ chức thực hiện đảm bảo tiến độ dự án.

      Đối với các đơn vị tư vấn kiểm kê rừng, tư vấn giám sát: Xây dựng bảng tiến độ thực hiện các nội dung công việc báo cáo Chủ đầu tư, đồng thời thông báo cho Ban Chỉ đạo cấp huyện để phối hợp; huy động tối đa nguồn lực đẩy nhanh tiến độ đáp ứng chất lượng, tiến độ công việc theo hợp đồng. Thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh theo Đề cương được phê duyệt và đảm bảo các quy định của pháp luật về công tác kiểm kê rừng. Kịp thời báo cáo, đề xuất các giải pháp để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện Dự án. Các số liệu, kết quả kiểm kê rừng phải đảm bảo chính xác, trung thực, khách quan và được 100% chủ rừng xác nhận. Giám sát chặt chẽ, tuyệt đối để xảy ra các hành vi lợi dụng kiểm kê rừng để hợp thức hóa các sai phạm trong chấp hành quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng.

      Khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai cho các tháng cuối năm, trong đó yêu cầu đầy đủ hệ thống biểu mẫu, tiêu chí báo cáo; rõ nội dung, khối lượng triển khai theo từng tuần, gắn địa phương cụ thể, con người cụ thể; đăng ký thời gian làm việc cụ thể đến từng địa phương. Đồng thời phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tổ chức tập huấn triển khai ở cấp huyện đến tận thôn, khu, bản phủ khắp đối tượng là bí thư thôn, khu, cán bộ địa chính xã, phường; cán bộ nông nghiệp; kiểm lâm địa bàn và các thành phần có liên quan.

      Báo cáo tiến độ triển khai hàng tuần về Sở Nông nghiệp và PTNT qua Chi cục Kiểm lâm - Đơn vị được ủy quyền thực hiện dự án.

      Đối với các chủ rừng là tổ chức: Yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Chi cục Kiểm lâm, đơn vị tư vấn trong quá trình thực hiện, xác định chính xác hiện trạng rừng, đất rừng trong ranh giới giao quản lý, đảm bảo nguyên tắc kiểm kê đúng hiện trạng, đúng thời gian. Giải trình làm rõ sự biến động hiện trạng rừng thuộc sở hữu toàn dân giữa hồ sơ kiểm kê năm 2015 với kết quả kiểm kê lần này đồng thời chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật và trước Chủ tịch UBND tỉnh về việc sử dụng rừng, đất rừng trong ranh giới được giao quản lý. Báo cáo kết quả kiểm kê rừng, giải trình biến động rừng thuộc sở hữu toàn dân so với hồ sơ kiểm kê 2015 do Chủ tịch, Giám đốc ký xác nhận trước khi gửi Sở Nông nghiệp và PTNT.

      Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao Chi cục Kiểm lâm - Đơn vị được ủy quyền thực hiện nhiệm vụ: Bám sát các quy định về kiểm kê rừng, đề cương được phê duyệt và các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh, văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền để triển khai dự án đảm bảo đúng quy định. Quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc triển khai Dự án đúng quy định của pháp luật và các nội dung được Sở Nông nghiệp và PTNT giao ủy quyền thực hiện đảm bảo tiến độ và chất lượng.

      Chỉ đạo Hạt kiểm lâm trực thuộc chủ trì phối hợp với các phòng ban chuyên môn tham mưu cho Ban chỉ đạo cấp huyện thực hiện đúng chỉ đạo của UBND tỉnh và Ban chỉ đạo cấp tỉnh về thực hiện dự án kiểm kê rừng;

      Thực hiện tổng hợp, kiểm đếm tiến độ, nội dung triển khai Hàng tuần, trước 16h00 ngày thứ 6, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm có trách nhiệm báo cáo Giám đốc sở - Trưởng Ban chỉ đạo cấp tỉnh tiến độ thực hiện để có biện pháp chỉ đạo. Chủ động tham mưu, đề xuất các giải pháp để đảm bảo tiến độ và chất lượng triển khai Dự án.

      Ban chỉ đạo cấp tỉnh Dự án Kiểm kê rừng tỉnh Quảng Ninh cũng đề nghị trong quá trình triển khai, nếu phát sinh những khó khăn, vướng mắc liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, địa phương, đề nghị có ý kiến kịp thời bằng văn bản gửi về cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo cấp tỉnh (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) để tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền giải quyết./.