Sản xuất trồng trọt là một trong những hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao từ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, sử dụng không theo nguyên tắc “4 đúng”, sử dụng các loại thuốc có độ độc cao và không rõ nguồn gốc,...); Sử dụng phân bón vô cơ (sử dụng không đúng cách, quá liều lượng quy định,..); Sử dụng phân bắc, phân chuồng tươi không qua xử lý; Rác thải nguy hại trong trồng trọt (bao bì phân bón hoá học, bao bì thuốc bảo vệ thực vật,... ) chưa được thu gom và xử lý mà thải trực tiếp ra môi trường; không thu gom, xử lý hoặc đốt bỏ phụ phẩm cây trồng;...

 Vì vậy, pháp luật đã có những quy định chặt chẽ đối với các hoạt động liên quan trong lĩnh vực trồng trọt nhằm hạn chế tối đa nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. 

Ảnh minh họa (Nguồn: Chi cục Trồng trọt và BVTV)

 Trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, nội dung bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp trong đó có bao gồm cả các hoạt động liên quan đến trồng trọt được quy định cụ thể tại Điều 61 với các nội dung: Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón trong sản xuất nông nghiệp phải thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan; Hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y có độc tính cao, bền vững, lan truyền, tích tụ trong môi trường, tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người phải được đăng ký, kiểm kê, kiểm soát, quản lý thông tin, đánh giá, quản lý rủi ro và xử lý theo quy định của pháp luật; Phân bón, sản phẩm xử lý môi trường chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản đã hết hạn sử dụng phải được quản lý theo quy định của pháp luật có liên quan. Bao bì đựng phân bón, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi sau khi sử dụng, bùn đất và thức ăn lắng đọng khi làm vệ sinh trong ao nuôi thủy sản phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải. Bùn nạo vét từ kênh, mương, công trình thủy lợi phải được thu gom, tái sử dụng, tái chế và quản lý theo quy định của pháp luật. Xác vật nuôi bị chết do dịch bệnh phải được thu gom, xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý chất thải nguy hại và vệ sinh phòng bệnh; Phụ phẩm nông nghiệp phải được thu gom để sản xuất ra sản phẩm hàng hóa, sử dụng làm nguyên liệu, nhiên liệu, sản xuất phân bón, sản xuất năng lượng hoặc phải được xử lý theo quy định; không đốt ngoài trời phụ phẩm từ cây trồng gây ô nhiễm môi trường; Việc sử dụng chất thải từ hoạt động chăn nuôi để làm phân bón hữu cơ, nước tưới cây hoặc mục đích khác phải thực hiện theo quy định của Chính phủ.

 Bên cạnh đó, cũng theo Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường, Nhà nước có chính sách khuyến khích đổi mới mô hình, phương pháp sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm nước, hạn chế sử dụng phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật hóa học và sản phẩm xử lý môi trường trong nông nghiệp; phát triển mô hình nông nghiệp thân thiện môi trường.

 Tại Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật năm 2013, vấn đề bảo vệ môi trường trong hoạt động bảo vệ thực vật cũng được quy định rất cụ thể như quy định nội dung bảo vệ môi trường trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tại khoản 3 điều 4 của Luật gồm: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phải thực hiện nguyên tắc bốn đúng bao gồm đúng thuốc, đúng lúc, đúng liều lượng và nồng độ, đúng cách; tuân thủ thời gian cách ly; bảo đảm hiệu quả, an toàn cho người, an toàn thực phẩm, hạn chế tối đa ô nhiễm môi trường, bảo vệ hệ sinh thái. Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 75 Luật này cũng quy định: Việc thu gom, xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng phải tuân thủ quy định của Luật này và quy định về quản lý chất thải nguy hại của pháp luật về bảo vệ môi trường.....

 Tại Luật Trồng trọt năm 2018, vấn đề bảo vệ môi trường cũng được đề cập đến như: việc Sử dụng phân bón phải bảo đảm hiệu quả, an toàn cho người, vật nuôi, môi trường, an toàn thực phẩm theo nguyên tắc đúng loại đất, đúng loại cây, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng cách được quy định tại Điều 54; yêu cầu bảo vệ môi trường trong canh tác được quy định tại khoản 1 Điều 72 của Luật gồm các nội dung: Tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan; Tuân thủ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn khi sử dụng vật tư nông nghiệp trong canh tác có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường; Thu gom, xử lý, sử dụng phụ phẩm cây trồng theo quy định. Việc thu gom, xử lý, sử dụng phụ phẩm cây trồng được quy định cụ thể tại Điều 76 của Luật gồm các nội dung: Phụ phẩm cây trồng phải được thu gom, xử lý, sử dụng phù hợp, không gây ô nhiễm môi trường và lan truyền sinh vật gây hại; Khuyến khích sử dụng phụ phẩm cây trồng làm nguyên liệu để sản xuất sản phẩm, hàng hóa;...

 Để hạn chế tối đa nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người, đảm bảo năng suất, chất lượng cây trồng, người dân cần phải tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật và thực hiện có hiệu quả các biện pháp bảo vệ môi trường trong sản xuất trồng trọt./.