8. Đình Yên Giang, xã Yên Giang, huyện Yên Hưng - Di tích Lịch sử - Xếp hạng cấp Quốc gia năm 1996
12/07/2011 00:00
Đình Yên Giang, xã Yên Giang, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh – Di tích Lịch sử - Xếp hạng cấp Quốc gia tại Quyết định số: Số 310/VH-QĐ, ngày 13/2/1996 của Bộ Văn hoá (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch).
Đình Yên Giang có tên chữ là “An Hưng Đình”, tên của đình xuất phát từ tên của làng Yên Giang gọi là “Trại An Hưng”. Thời nhà Lê và nhà Nguyễn gọi là xã An Hưng hay còn gọi là xã Yên Hưng. Hòa bình lập lại, huyện Yên Hưng củng cố địa bàn hành chính, tên xã Yên Hưng đổi thành xã Yên Giang. Do vậy tên chữ của đình là “Đình Yên Hưng”. Tên thường gọi là “Đình Yên Giang”. Đình Yên Giang cách đầm Yên Giang (là di tích bãi cọc Bạch Đằng thuộc cụm di tích chiến thắng Bạch Đăng năm 1288) khoảng 1500m về phía Tây Nam. Cách đền thờ Trần Hưng Đạo ở bến phà Rừng khoảng 2500m về phía Tây.
Đình Yên Giang là nơi thờ thành hoàng của làng Yên Giang là Trần Hưng Đạo. Đình Yên Giang và đền thờ Trần Hưng Đạo trên dải đất cổ bến phà Rừng có mối quan hệ mật thiết. Theo sự lưu truyền trong nhân dân và gia phả các dòng họ ở Yên Giang thì Đình Yên Giang trước đây thờ Phạm Bá Linh. Vào khoảng năm 1700 ngày 24 tháng 11 âm lịch cụ Lê Hữu Đức thi hương đỗ thủ khoa về vinh quy. Cụ phát hiện dân làng tôn Phạm Bá Linh làm thành hoàng đã nổi trận lôi đình, dậy rằng: “Tà thần bất cảm chính, Phạm Nhan là kẻ ngoại xâm, đối với nước ta nó là kẻ thù bị Đức Trần Hưng Đạo tiêu diệt tại đây. Nếu làng muốn truy ân người cứu dân độ thế thì thờ Đức Trần Hưng Đạo mới phải chứ, sao lại đi thờ giặc cướp nước” và rút thanh gươm chém cái tượng ấy ra làm ba đoạn sai vứt xuống khúc sông Chanh ở cạnh làng... Từ đó làng Yên Hưng mới xin vua phong Trần Hưng Đạo làm bản cảnh thành hoàng. Cứ vào các dịp ngày sinh, ngày hóa của Trần Hưng Đạo, vào ngày giỗ trận (ngày 8/3 âm lịch, ngày chiến thắng Bạch Đằng 1288) và dịp làng cầu mưa, cầu phước... dân làng đều rước tượng Trần Hưng Đạo từ đền về đình để tế lễ cầu xin thành hoàng che chở. Do vậy đình Yên Giang là nơi lưu niệm danh nhân dân tộc Trần Hưng Đạo và là nơi lưu niệm gắn với sự kiện vĩ đại trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta “Chiến thắng Bạch Đằng 1288”. Chiến thắng Bạch Đằng là kết tinh của tinh thần đoàn kết quân dân trong sự nghiệp giữ nước của dân tộc. Đình Yên Giang bổ sung cho cụm di tích Bạch Đằng 1288 đã được Bộ Văn hóa công nhận là một bộ phận của tổng thể cụm di tích chiến thắng Bạch Đằng 1288 gồm: Bãi cọc Yên Giang, đền thờ Trần Hưng Đạo - Miếu Vua Bà ở xã Yên Giang, hai cây lim Giếng Rừng ở thị trấn Quảng Yên; đình Trung Bản ở xã Liên Hòa sẽ tạo thành một hệ thống di tích hoàn chỉnh thuộc cụm di tích chiến thắng Bạch Đằng 1288.
Với những giá trị về lịch sử Đình Yên Giang đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng cấp Quốc gia theo Quyết định số 310/VH-QĐ, ngày 13/02/1996.