Thêm một mùa xuân tươi đẹp nữa lại về trên dải đất vùng Đông Bắc của Tổ quốc thân yêu. Sau một năm lao động vất vả, một “mùa vàng” - mùa ấm no và hy vọng lại theo chân người nông dân từ vườn cây, cánh đồng về đến những nếp nhà để cùng nhau quây quần bên nồi bánh chưng xanh nghi ngút khói đượm nồng hương nếp mới. Tết về đong đầy trong niềm vui, niềm tin về sự đủ đầy, hạnh phúc đang được nhân lên, nối dài khắp mọi miền quê trù phú.
Sức sống mới Bình Liêu
Những ngày giáp Tết, những nụ đào rừng e ấp đã chúm chím khoe sắc giữa cái lạnh se sắt ở khắp các thôn, bản miền sơn cước. Giữa không gian bao la, khoáng đạt của núi rừng, sắc xuân đã chạm tới từng nếp nhà nơi đây. Vẫn giữ truyền thống mọi năm, các thành viên gia đình anh Dường Phúc Thím, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Khe Tiền (xã Đồng Văn) cũng tất bật dọn dẹp nhà cửa, gói bánh chưng đón Tết.
Năm nay là một năm thật đặc biệt với gia đình anh khi đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng hai căn homestay theo kiến trúc nhà trình tường truyền thống của người Dao với thiết kế theo tiêu chuẩn lưu trú cao cấp để đón khách du lịch. Homestay Hương Hồi Quế đi vào hoạt động đã đánh dấu bước khởi đầu cho phát triển du lịch theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp tại xã Đồng Văn - địa bàn xa nhất của huyện Bình Liêu.

Tái hiện nghệ thuật thêu thổ cẩm truyền thống của dân tộc Dao Thanh Phán tại Không gian trình diễn, giới thiệu văn hóa dân gian các dân tộc huyện Bình Liêu.
Anh Dường Phúc Thím phấn khởi: Cả một năm bận rộn, vất vả từ việc xây nhà, ruộng nương đến việc của thôn, nhưng nhìn thành quả này lòng tôi rất hạnh phúc. Homestay Hương Hồi Quế hoàn thành cũng đúng vào dịp Hội Mùa vàng, Hội hoa Sở đã kịp đón khách mùa thu đông. Đến với homestay, bên cạnh lưu trú trong ngôi nhà truyền thống, du khách còn được trải nghiệm nhiều hoạt động như xem trình diễn văn hóa dân tộc, thưởng thức các món ăn truyền thống của người Dao Thanh Phán, trải nghiệm trekking xuyên rừng tại Đồng Văn và khám phá, tìm hiểu cuộc sống của người dân trong thôn… Hy vọng, đây sẽ là sản phẩm du lịch mới hấp dẫn, điểm nhấn ấn tượng với du khách khi đến với Bình Liêu.
Những nỗ lực, quyết tâm của người đứng đầu thôn đang thắp lên niềm tin, động lực để bà con nơi đây tích cực, mạnh dạn tham gia xây dựng các homestay trình tường nhằm đưa thôn Khe Tiền trở thành làng du lịch đặc trưng với ít nhất 30 homestay trong thời gian tới.
Thiên nhiên ưu ái cho mảnh đất biên giới cảnh sắc hùng vĩ, bao la nhưng cũng quyến rũ. Bình Liêu như một bức tranh êm đềm với những thanh âm trong trẻo giữa ngày mùa rực rỡ sắc lúa, sắc hoa. Mùa vàng ở miền non cao không chỉ được hiểu là mùa của sự đủ đầy, hạnh phúc với những “dải” lúa vàng uốn lượn bên sườn núi, thóc nương đầy bồ, hương lúa thơm len lỏi vấn vương trong từng nếp nhà mà đó còn là mùa rộn ràng của những điệu soóng cọ, hát then ngọt ngào, đằm thắm vút lên giữa bát ngát sắc xanh của rừng quế, rừng hồi, hòa trong không khí tươi vui của Tuần Văn hóa - Du lịch huyện Bình Liêu với điểm nhấn là Hội Mùa vàng, Hội hoa Sở. Đặc biệt, năm nay không chỉ có những ngày chính hội, mà tối thứ 7 hằng tuần (từ tháng 11-12), người dân ở khắp thôn bản lại xúng xính trong trang phục dân tộc rực rỡ sắc màu hòa mình trong “Không gian trình diễn, giới thiệu văn hóa dân gian các dân tộc huyện Bình Liêu” quảng bá đến du khách bốn phương những làn điệu dân ca, điệu múa truyền thống, nghệ thuật thêu thổ cẩm, tái hiện lễ cưới theo phong tục truyền thống của từng dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ.

Người dân thôn Nà Ếch, xã Húc Động hối hả vào vụ sản xuất miến Tết.
Bà Lằng Thị Phùng, thôn Nà Ếch, xã Húc Động, phấn khởi: “Mỗi mùa gặt đến dù tất bật trên cánh đồng lúa hay hối hả trong những xưởng miến dong vào vụ Tết thì bản làng chúng tôi luôn tràn ngập tiếng cười tiếng hát với khí thế lao động hăng say. Bà con giờ đây không chỉ làm nông nghiệp giỏi mà còn phát triển du lịch rất năng động. Cuộc sống nhờ vậy khấm khá hơn, Tết đến nhà ai cũng sung túc, đủ đầy hơn”.
Niềm vui của nhân dân thôn Nà Ếch nói riêng và nhân dân huyện Bình Liêu nói chung như những nốt vĩ thanh của bản xuân ca, là điểm tựa để Đảng bộ, chính quyền, nhân dân huyện Bình Liêu bước vào năm mới với tâm thế tự tin hứa hẹn sẽ gặt hái thêm những thành tựu mới. Mảnh đất biên giới tươi đẹp Bình Liêu đã góp thêm một nét vẽ hoàn chỉnh vào bức tranh phát triển vươn mình của Quảng Ninh hôm nay. Với những kết quả đạt được sau 14 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), đầu năm 2024, huyện Bình Liêu vinh dự được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận đạt chuẩn NTM năm 2023. Bình Liêu cũng là huyện miền núi, biên giới, dân tộc đầu tiên trong toàn quốc được công nhận đạt chuẩn NTM theo bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025. Huyện có 6/6 xã trên địa bàn huyện đạt chuẩn NTM; trong đó có 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, thị trấn Bình Liêu đạt đô thị văn minh. Toàn huyện không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo Trung ương. Cơ cấu kinh tế từng bước chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ, hình thành và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ngày càng đồng bộ, hiện đại, liên thông, tổng thể kết nối các vùng, địa phương.
Chẳng thước đo nào rõ hơn cho những kết quả đó bằng niềm vui, sự tự hào hạnh phúc của bà con nơi đây. Sự khởi sắc của vùng đất biên cương của Tổ quốc là minh chứng cho tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường của những người dân trên hành trình xây dựng nhịp sống mới văn minh, hiện đại.
“Gặt” về những ấm no, hạnh phúc
Không chỉ có Bình Liêu, năm 2024 còn là năm đánh dấu những dấu mốc đáng nhớ trên hành trình xây dựng NTM của Quảng Ninh khi 2 huyện Đầm Hà và Tiên Yên là 2 huyện đầu tiên trong cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao theo bộ tiêu chí Quốc gia về NTM giai đoạn 2021-2025. Tỉnh Quảng Ninh đã đạt các nội dung theo Bộ tiêu chí quốc gia về tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. Hình hài, diện mạo của từng thôn, xã NTM hiện diện ở khắp mọi vùng quê trong tỉnh.

Tuyến đường kiểu mẫu xã Đầm Hà (huyện Đầm Hà).
Việc phát triển kết cấu hạ tầng, nông thôn từng bước đồng bộ đã mở ra không gian phát triển mới tại các xã nông thôn, miền núi, ven biển trên địa bàn huyện Đầm Hà. Những con phố sạch đẹp, thoáng đãng với những hàng cây, rặng hoa đang vươn chồi xanh tươi ở xã Đầm Hà đang làm nên một hình ảnh “phố làng” yên bình, đầy sức sống. Ông Phan Văn Ngoan, thôn Trại Dinh, xã Đầm Hà, chia sẻ: Là một trong những hộ gia đình đầu tiên làm đơn tự nguyện hiến gần 100m2 đất, dịch tường rào, bàn giao mặt bằng sớm nhất để thi công tuyến đường liên xã, gia đình tôi luôn thấy vinh dự, tự hào vì được góp công sức nhỏ bé để xây dựng quê hương, và cũng chính là làm cho chất lượng cuộc sống của gia đình mình, làng xóm mình được nâng cao và hạnh phúc hơn.
Với tiềm năng thế mạnh và tầm nhìn chiến lược, huyện Đầm Hà định hướng trở thành địa phương phát triển nông nghiệp công nghiệp, tạo giá trị gia tăng lớn. Huyện đã đề ra nhiều giải pháp, xây dựng cơ chế, chính sách hợp lý, thu hút các dự án đầu tư lĩnh vực này. Địa phương hiện có nhiều tập đoàn, công ty lớn ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, như: Tập đoàn Việt-Úc, Tập đoàn Mavin, Công ty CP Thực phẩm BIM, Công ty Khoa học công nghệ Lucaci, Công ty CP Funny Group JSC... Nổi bật, mô hình trồng chanh leo hữu cơ tại HTX Nông nghiệp tổng hợp Trường Giang (thôn Trại Dinh, xã Đầm Hà) dù mới được triển khai từ cuối năm 2023 nhưng bước đầu đã cho thu hoạch trên 1 tấn quả để xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Đây cũng là mô hình được đánh giá đạt tiêu chuẩn toàn cầu Global GAP, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Dự kiến hết năm 2024, mô hình này sẽ tiếp tục mở rộng từ 3ha lên 10ha.

Mô hình trồng cây chanh leo hữu cơ của HTX Sản xuất nông nghiệp tổng hợp Trường Giang (thôn Trại Dinh, xã Đầm Hà, huyện Đầm Hà) cho hiệu quả kinh tế cao.
Những kết quả đó chính là tiền đề quan trọng để huyện Đầm Hà phấn đấu hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng gấp 2 lần so với năm 2020; phấn đấu có 8/8 xã đạt tiêu chí xã NTM nâng cao; 6/8 xã đạt tiêu chí xã NTM kiểu mẫu; 60/60 thôn đạt chuẩn NTM, trong đó có 20/60 thôn đạt chuẩn thôn kiểu mẫu, xây dựng 6 mô hình thôn thông minh tại các xã trên địa bàn huyện, thu nhập bình quân đầu người tăng ít nhất 2 lần so với năm 2020…
Cũng là điểm sáng xây dựng NTM của tỉnh và cả nước, Tiên Yên đang tiếp tục vững bước trên hành trình xây dựng huyện NTM kiểu mẫu điển hình. Đồng chí Hoàng Văn Sinh, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên khẳng định: “Tiên Yên xác định chương trình xây dựng NTM là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của cấp ủy, chính quyền và nhân dân; không có điểm kết thúc, không chạy theo thành tích; không trông chờ, ỷ lại vào cấp trên; thực hiện nhất quán phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”. Trên cơ sở chỉ đạo và hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM huyện đã xây dựng kế hoạch, ban hành văn bản chỉ đạo các xã, thị trấn và phòng chức năng của huyện xây dựng lộ trình, giải pháp cụ thể để duy trì, nâng cao chất lượng từng tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu”.
Cùng với đầu tư hạ tầng, định hướng về thu hút đầu tư phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ được tập trung chỉ đạo, đời sống nhân dân được chăm lo hướng tới mục tiêu hạnh phúc. Đã ngoài 70 tuổi bà Trần Móc Lầu, dân tộc Sán Chỉ (xã Đại Dực, huyện Tiên Yên) vẫn rất khỏe khoắn, nhanh nhẹn. Không chỉ tham gia thể hiện những làn điệu soóng cọ mượt mà, chơi đánh quay, bà còn hào hứng dùng smart phone ghi lại không khí ngày Hội Mùa vàng rộn ràng ở quê hương mình. “Nhờ có NTM, kinh tế phát triển, thu nhập, đời sống người dân được nâng lên bà con mới có điều kiện tham gia các hoạt động vui chơi, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể thao thường xuyên. Đường sá giao thông kết nối hiện đại bà con không chỉ buôn bán giao thương thuận lợi mà còn có cơ hội giao lưu, học hỏi, tăng tình đoàn kết vào các dịp ngày hội, lễ Tết nên ai ai cũng phấn khởi” - bà Lầu bày tỏ.
Khí thế mới vươn mình đón những vận hội phát triển cũng là khi vùng đất khó Ba Chẽ một thời nay đã “thay da đổi thịt”, hội nhập mạnh mẽ. Để nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế, tận dụng lợi thế đất rừng, huyện Ba Chẽ tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các dự án phát triển sản xuất theo hướng tập trung, như trồng cây gỗ lớn, cây bản địa, trà hoa vàng, ba kích tím, phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững, quyết tâm phấn đấu trở thành huyện NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và hướng đến thành trung tâm dược liệu của tỉnh Quảng Ninh và khu vực Ðông Bắc.
Ở Ba Chẽ, ngày càng nhiều những người trẻ lựa chọn mảnh đất quê hương để khởi nghiệp. Dưới tán 4.000 cây trà hoa vàng, chàng thanh niên dân tộc Sán Chỉ Đàm Văn Triệu (xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ) với quyết tâm làm giàu trên mảnh đất quê hương đã phát triển thêm chăn nuôi thả đàn gà tự nhiên trên đồi. Thiên thời địa lợi nhân hòa, mỗi năm gia đình anh duy trì chăn nuôi 3 lứa với 1.000 con, đem lại thu nhập 100-200 triệu đồng/năm. Anh Triệu chia sẻ: Việc nuôi gà dưới tán trà hoa vàng rất hiệu quả, bởi cây làm bóng mát cho gà, gà nhặt cỏ, bắt sâu cho cây, thải phân bón cho cây sinh trưởng tốt hơn mang lại thu nhập ổn định. Thời gian tới, tôi sẽ nghiên cứu từng bước triển khai mô hình du lịch sinh thái với trải nghiệm tham quan vườn trà, thưởng thức gà thả đồi và các món ăn đặc trưng của địa phương cho du khách.

Gắn biển công trình cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 342 nối Hạ Long - Ba Chẽ - Lạng Sơn. Ảnh: Đỗ Phương
Mỗi người một cách nghĩ, hướng đi, song bằng chính sức lao động và tư duy đổi mới, người nông dân khắp các địa phương đang ra sức nỗ lực, góp phần kiến tạo cho sự phát triển của quê hương mình. Hướng đến tiêu chí nhân dân hạnh phúc, chương trình xây dựng NTM của Quảng Ninh đã và đang tập trung nhiều giải pháp, cách làm để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, cũng như thay đổi diện mạo nông thôn. Từ thế và lực đó, người dân nông thôn đã được thụ hưởng cuộc sống ấm no hơn, đời sống kinh tế ngày một cao, cùng với nhiều mô hình phát triển sản xuất cho thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Tính đến nay, sau 14 năm triển khai xây dựng NTM, diện mạo nông thôn của Quảng Ninh ngày càng khang trang, hiện đại, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao cả về vật chất lẫn tinh thần. Khoảng cách chênh lệch vùng miền giữa các địa phương nông thôn, miền núi với thành thị ngày càng thu hẹp. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Quảng Ninh nằm trong nhóm 5 địa phương cao nhất cả nước.
Tiếp tục quan điểm lấy người dân làm trung tâm của chương trình NTM, trong giai đoạn tiếp theo tỉnh sẽ từng bước nâng cao chất lượng các tiêu chí, đưa chương trình NTM đi vào chiều sâu với tinh thần “Không nghỉ, không ngừng, không có điểm dừng”, phấn đấu hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Quảng Ninh trở thành tỉnh kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh với mức thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt trên 5.000 USD vào năm 2025 và đạt 8.000-10.000 USD vào năm 2030.
Mùa xuân mới lại về trên quê hương Quảng Ninh, mang theo đầy ắp những hy vọng mục tiêu tạo lập thêm nhiều hơn nữa những làng quê đẹp giàu, văn minh, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Những “mùa vàng” - mùa hạnh phúc không ngừng được nhân lên, nối dài, góp phần khẳng định hệ giá trị cốt lõi của Quảng Ninh với “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”.