Thời gian qua, hoạt động hiệu quả của các công ty cổ phần sản xuất, kinh doanh ở khu vực miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số đang mở ra một hướng đi mới ở khu vực này. Các doanh nghiệp này không chỉ đưa sản phẩm của bản làng vươn ra thế giới bằng dấu ấn riêng của người Quảng Ninh mà còn hứa hẹn đóng góp ngày càng xứng đáng hơn trong hành trình phát triển phía trước của tỉnh.
"Chọn mặt gửi vàng"
2025 là một năm thành công rực rỡ với Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu khi sản phẩm miến dong do đơn vị sản xuất đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia. Mới đây, Công ty này lại vinh dự được Bộ Công Thương trao chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia lần thứ VI năm 2025. Anh Nguyễn Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty, chia sẻ: “Thời điểm đầu khi muốn gây dựng miến dong Bình Liêu từ sản phẩm truyền thống của địa phương trở thành thương hiệu nổi bật, lãnh đạo huyện Bình Liêu khi đó đã chọn giao cho công ty vì tin tưởng rằng đơn vị sẽ phát triển sản phẩm lớn mạnh”.
Năm 2004, Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu được thành lập với ngành nghề đăng ký kinh doanh chính là hoạt động dịch vụ hỗ trợ khác liên quan đến vận tải, chủ yếu là kho vận, bến bãi. Năm 2006, nhận lấy trọng trách phát triển thương hiệu địa phương, doanh nghiệp bổ sung thêm mảng sản xuất nông sản và xuống vốn đầu tư hơn chục tỷ đồng. Anh Tùng nhớ lại: “Hai trận lũ lịch sử năm 2006 và năm 2012 cuốn trôi gần như toàn bộ đầu tư ban đầu cho nhà xưởng và máy móc. Lúc đó, bố tôi (ông Nguyễn Xuân Bách) phải cầm cố nhà và mọi tài sản có thể để vay vốn tái đầu tư”.
Kỳ Thượng Am Váp Farm hướng tới mô hình OCOP về du lịch, dịch vụ của tỉnh.
Anh Tùng cho hay, từ khi bắt tay vào phát triển thương hiệu, doanh nghiệp luôn nhận được sự hỗ trợ tối đa của tỉnh và huyện. Thời điểm năm 2017-2018, khi đầu tư dây chuyền sản xuất công suất lớn gồm máy nghiền củ, sấy bột, sấy miến… nhờ được hưởng ưu đãi từ các nguồn vốn vay của chính phủ, của tỉnh và huyện, Công ty chỉ phải trả lãi trên 1%. Năm 2024, khi xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Trung Quốc, Công ty tiếp tục nhận được sự hướng dẫn tận tình của Sở Công Thương về giấy tờ, thủ tục, chứng nhận xuất xứ hàng hóa...
Gần 20 năm kể từ khi được chọn trao sứ mệnh phát triển thương hiệu miến dong Bình Liêu, Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu đã đưa miến dong trở thành sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia. Công ty hiện có chứng nhận vùng trồng rộng hơn 60ha, mỗi năm cung cấp ra thị trường từ 300 tới 400 tấn miến, tiêu thụ ổn định trong tỉnh và các địa bàn lân cận như Hải Phòng, Hà Nội, bước đầu xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Trung Quốc và định hướng mở rộng sang Hàn Quốc, Nhật Bản và châu Âu.
Hơn hết, doanh nghiệp “đầu tàu” của vùng biên này đang góp phần tích cực vào sự chuyển mình ngoạn mục của một nghề truyền thống, biến nghề làm miến dong của vùng đất này thành ngành sản xuất với quy mô lớn, ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, đóng góp hiệu quả vào cải thiện, nâng cao đời sống cho người dân. Thương hiệu OCOP quốc gia “Miến dong Bình Liêu” là chứng minh rõ nét, là trái ngọt cho cách làm của Quảng Ninh khi trao niềm tin và cam kết đồng hành với doanh nghiệp.
Khi dân bản làm cổ đông
Khởi nghiệp tại vùng nông thôn, hầu hết các start-up lựa chọn mô hình HTX, song tại nơi "thâm sơn cùng cốc" của tỉnh là xã Kỳ Thượng lại có những người trẻ đang đi “ngược dòng”. Lựa chọn mô hình công ty cổ phần, năm 2020, anh Nguyễn Trung Kiên, nguyên Chủ tịch CLB Khởi nghiệp Hoành Bồ, thành viên BCH Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Quảng Ninh, cùng những thanh niên đầy hoài bão của Kỳ Thượng góp vốn thành lập Công ty CP Am Váp Farm. Công ty đăng ký kinh doanh gần 60 ngành nghề từ trồng trọt, chăn nuôi, bán buôn thực phẩm tới đại lý, điều hành du lịch. Ý tưởng của doanh nghiệp là gây dựng nên một hệ sinh thái du lịch cộng đồng, lấy người dân địa phương làm trung tâm.
Anh Nguyễn Trung Kiên chia sẻ: “Chúng tôi lựa chọn mô hình công ty cổ phần vì tính pháp lý cao hơn, hoạt động tổ chức chặt chẽ hơn. Loại hình doanh nghiệp này có quy định rõ ràng về quyền lợi, trách nhiệm, đóng góp của các cổ đông. Vì thế, việc hợp tác cũng bền vững, lâu dài hơn”. Được biết, trong số 5 cổ đông của công ty, ngoài những người góp vốn bằng tài sản là tiền, có những cổ đông “đặc biệt” góp vốn bằng quyền sử dụng đất, công lao động, sản phẩm, kinh nghiệm canh tác và hiểu biết về vốn văn hóa bản địa. Họ chính là những người dân địa phương, trong đó có anh Lý Tài Ngân.
Anh Ngân chia sẻ: “Quyền lợi của mỗi cổ đông gắn liền với sự thành công hay thất bại của công ty nên ai cũng cố gắng hết sức. Đóng góp bằng kinh nghiệm sản xuất và hiểu biết nên mình phải nâng cao ý thức bảo tồn, giữ gìn văn hóa. Tôi đã đi khắp các nhà trong bản thu thập công cụ sản xuất để làm không gian trưng bày, tập hợp các chị, các cô biết thêu thùa để trình diễn và hướng dẫn cho du khách, vận động bà con giữ lại những ngôi nhà cổ để làm điểm tham quan”. Như vậy, khi dân bản trở thành cổ đông, “miếng cơm manh áo” gắn liền với sự thành bại của doanh nghiệp, vai trò chủ thể của người dân trong phát triển kinh tế lại được phát huy tối đa.
Cũng chính nhờ đó, Am Váp Farm vẫn đứng vững sau những biến cố, thiên tai như dịch bệnh Covid-19 và siêu bão Yagi… Sau 5 năm thành lập, số vốn đầu tư của Công ty nay đã tăng lên gấp 4 lần. Mỗi năm, Am Váp Farm đón và phục vụ hàng nghìn lượt khách. Không chỉ đem lại lợi nhuận cho các cổ đông, Công ty còn đang tạo ra việc làm thường xuyên cho khoảng 8 lao động và công việc thời vụ cho hàng chục người.
Tiếp nối thành công của Công ty CP Am Váp Farm, giữa năm 2025, anh Nguyễn Trung Kiên thành lập thêm Công ty CP Du lịch cộng đồng Kỳ Thượng - Am Váp. Doanh nghiệp kêu gọi vốn góp, huy động nguồn lực của người dân đầu tư cho Dự án khu sản xuất nông nghiệp kết hợp trải nghiệm du lịch có quy mô gần 10ha, định hướng phát triển theo mô hình vườn - ao - chuồng. Khu farm thứ hai này được thiết kế gồm vườn thuốc, trồng rau, nhà hàng và cơ sở lưu trú. Hiện dự án đã hoàn thành được 50% tiến độ và dự kiến đi vào hoạt động từ tháng 8/2026, qua đó giúp nâng tổng công suất đón khách của toàn khu lên 600 khách/ngày.
Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp cổ phần nói riêng và khối kinh tế tư nhân nói chung đang góp phần quan trọng định hình diện mạo nông thôn mới của Quảng Ninh. Bằng chứng là tất cả các sản phẩm OCOP đạt chứng nhận 5 sao quốc gia của tỉnh đều do khu vực kinh tế tư nhân phát triển.
Từ thực tế cho thấy, có thể thấy rõ năng lực sáng tạo, sức thích ứng và tinh thần tự chủ đang lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp Quảng Ninh. Đây chính là minh chứng sinh động cho tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị: "Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Bước sang giai đoạn mới, khi Nghị quyết 68 được cụ thể hóa bằng những cơ chế, chính sách cụ thể, rõ nét hơn, khi chính quyền đồng hành đặt kinh tế tư nhân vào đúng vị thế của mình, tin rằng, khu vực kinh tế tư nhân của Quảng Ninh sẽ bứt phá mạnh mẽ hơn nữa, khẳng định vai trò “là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng” trên con đường phát triển hài hòa, bao trùm và bền vững.