Xét thấy rất cần thiết phải tiếp tục xây dựng và thực hiện các CTMTQG, coi chúng như là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội giai đoạn 2021-2025 của Chính phủ. Do đó, 3 chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục được xây dựng và thực hiện là: CTMTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; CTMTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTSMN) giai đoạn 2021-2030.

Con đường kết nối bản Sông Mooc A,B với trung tâm xã Đồng Văn huyện Bình Liêu, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đời sống của đồng bào xã biên giới, vùng cao.

Sau 2 năm triển khai thực hiện trong thực tiễn ở cơ sở, mặc dù phát huy trên nền tảng nguyên tắc và cơ chế thực hiện các CTMTQG ở giai đoạn trước, song trước yêu cầu thực tiễn hiện nay, đòi hỏi sự cụ thể, kịp thời của cơ chế, chính sách và trước sự thay đổi về phân định vùng, việc triển khai các CTMTQG ở địa phương, cơ sở đã gặp những khó khăn nhất định. Đơn cử như việc triển khai thực hiện Nghị định số 27/2022/NĐ-CP ngày 19/4/2022 của Chính phủ về  quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (sau đây gọi tắt là Nghị định 27), những khó khăn, vướng mắc có thể thấy ở một số vấn đề sau: (1) Về cơ chế lồng ghép vốn: tại điểm b Khoản 1 Điều 40 đã quy định việc phân cấp, trao quyền cho địa phương để nâng cao tính chủ động, linh hoạt của các cấp chính quyền địa phương trong quản lý, thực hiện các CTMTQG và Điều 10 đã quy định mục đích, nguyên tắc lồng ghép vốn nhưng đến nay chưa có hướng dẫn cụ thể thực hiện cơ chế lồng ghép nguồn vốn giữa các CTMTQG; giữa các CTMTQG và các chương trình, dự án khác trên địa bàn. (2) Về thủ tục tổ chức thực hiện quản lý đầu tư xây dựng theo cơ chế đặc thù, theo Nghị định 27/2022/NĐ-CP, tại Điều 40, Khoản 4, điểm a quy định trách nhiệm của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh trong việc ban hành các quy định tổ chức thực hiện quản lý đầu tư xây dựng theo cơ chế đặc thù quy định tại Chương IV Nghị định 27, quy định: "Xây dựng, lấy ý kiến các bộ, cơ quan trung ương quản lý ngành, lĩnh vực và ban hành danh mục các dự án được áp dụng cơ chế đặc thù quy định tại Điều 14 Nghị định này…".  Nếu thực hiện quy định này, sẽ phát sinh quy trình, thủ tục hành chính giữa các cơ quan hành chính, và giữa các cấp hành chính với nhau, sẽ kéo dài thời gian thực thi, hoàn thành nhiệm vụ, như vậy sẽ gây khó khăn cho các địa phương trong việc đảm bảo tiến độ triển khai thực hiện. (3) Đối với việc triển khai chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng theo quy định tại Điều 21 và Điều 22 Nghị định 27, hiện nay Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng chưa có hướng dẫn cụ thể, nhất là việc xác định thẩm quyền quyết định vốn, định mức hỗ trợ…. Bởi theo Nghị định 27 thì "Mức hỗ trợ cụ thể một (01) dự án theo hướng dẫn của cơ quan chủ quản", mà cơ quan chủ quản được xác định theo Khoản 3 Điều 3 Nghị định này "là các bộ, cơ quan trung ương và Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh được Thủ tướng Chính phủ giao mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch vốn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia". Vậy, đối với những tỉnh tự cân đối nguồn, không được Chính phủ giao kế hoạch vốn triển khai CTMTQG thì sẽ không có cơ sở để thực hiện; mặt khác, do không có quy định định mức hỗ trợ nên rất khó cho các địa phương, không có cơ sở để xây dựng quy định định mức hỗ trợ của địa phương (nếu UBND cấp tỉnh chủ động trình HĐND cùng cấp ban hành định mức thì cũng chưa có định khung kinh phí hỗ trợ (mức trần hoặc mức sàn)) đối với 01 dự án. Điều này đã gây khó khăn cho các địa phương, cơ sở khi thực hiện CTMTQG. (4) Một số các quy định liên quan đến thiết kế, xây dựng, thi công, bảo trì được đề cập trong Nghị định 27, như quy định tại khoản 4 Điều 14 về …uỷ quyền cấp huyện ban hành thiết kế mẫu, thiết kế điểm hình hoặc quy định áp dụng các thiết kế sẵn có đã áp dụng trên địa bàn cấp huyện; … ban hành các quy định việc quản lý, vận hành công trình, quy trình bảo trì, mức phí bảo trì công trình; ban hành cơ chế giao cho cộng đồng dân cư tự thực hiện dự án có kỹ thuật không phức tạp, tổng mức đầu tư dưới 500 triệu đồng…Đến nay, Bộ Xây dựng chưa có thông tư quy định cụ thể hoặc văn bản hướng dẫn thực hiện, do vậy các địa phương đang gặp những khó khăn từ việc này.

Bên cạnh đó, một số quy định về huy động và sử dụng nguồn vốn tín dụng thực hiện CTMTQG (Điều 11- Nghị định 27); các quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước giao cho cộng đồng tự thực hiện xây dựng công trình theo định mức hỗ trợ (bằng hiện vật hoặc bằng tiền), đến nay Bộ tài chính cũng chưa ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể để làm cơ sở cho các địa phương xây dựng quy định cụ thể hoá để thực hiện.

Từ thực tiễn triển khai Nghị định 27, tổ chức thực hiện các CTMTQG như nêu trên, địa phương rất mong các bộ, ngành liên quan sớm có thông tư hoặc văn bản hướng dẫn triển khai để địa phương có cơ sở thực hiện các CTMTQG đạt hiệu quả cao./.(Còn nữa)