Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới, yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân và chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến đăng ký, quản lý cư trú, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến đổi mới phương thức quản lý cư trú. Ngày 13/11/2020 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 10 thông qua Luật Cư trú năm 2020; có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2021.
Theo Luật Cư trú năm 2020, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ hết giá trị sử dụng sau ngày 31/12/2022. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, việc triển khai cấp tài khoản định danh điện tử là 1 trong 7 phương thức sử dụng thông tin công dân thay thế việc yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khi giải quyết các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự.
Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (mã số định danh cá nhân của công dân), mật khẩu (được gửi qua tin nhắn SMS cho mỗi công dân) hoặc hình thức xác thực khác được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an. Tài khoản này được quản lý và xác thực trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia VneID, do Bộ Công an phát triển.
Sử dụng tài khoản định danh điện tử công dân được hưởng các tiện tích sau:
Thông qua tài khoản định danh điện tử VneID, công dân có thể thực hiện các giao dịch tài chính, chuyển tiền, thanh toán hóa đơn điện nước, thanh toán bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trên môi trường điện tử, đảm bảo chính xác, nhanh chóng, đơn giản, tiết kiệm, hiệu quả thay cho việc thực hiện các giao dịch với phương pháp sử dụng các giấy tờ tùy thân, giao dịch trực tiếp.
Là công cụ thuận tiện, công dân có thể giao dịch ở mọi lúc mọi nơi, những giao dịch thiết yếu vẫn đảm bảo được quản ý chặt chẽ, an ninh, an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu, tránh giả mạo, giúp các giao dịch được an toàn.
Có thể cung cấp, chia sẻ thông tin của chính công dân với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thông qua mã QRC hoặc giải pháp kỹ thuật khác đảm bảo nhan chóng, thuận lợi, bảo mật. Tự động điền các thông tin vào các biểu mẫu đăng ký mà không phải khai báo, điền thông tin nhiều lần giúp tiết kiệm thời gian, không phải mang nhiều giấy tờ khác để phục vụ giao dịch.
Tạo môi trường cho công dân trên mọi lĩnh vực: dịch vụ công, dịch vụ thương mại điện tử, nền tảng thanh toán điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt và thay thế các loại giấy tờ của công dân trong các giao dịch điện tử.
Tài khoản định danh điện tử Mức độ 2 có giá trị sử dụng tương đương thẻ Căn cước công dân, hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế.
Đối tượng áp dụng
Công dân từ đủ 14 tuổi trở lên chưa được cấp Căn cước công dân gắn chíp điện tử.
Công dân từ đủ 14 tuổi trở lên đã được cấp Căn cước công dân gắn chíp điện tử nhưng chưa được cấp tài khoản định danh điện tử
Đăng ký cấp tài khoản định danh điện tử theo hai mức:
Mức độ 1: công dân sử dụng thiết bị di động tải và cài đặt ứng dụng VNeID. Đối với Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin công dân kê khai đã được so sánh, đối chiếu tự động trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Mức độ này, công dân có thể sử dụng tính năng cơ bản sau: khai báo y tế, thông tin tiêm chủng, dịch vụ công: thông báo lưu trú, đăng ký thường trú, tạm trú, khai báo tạm vắng,…
Mức độ 2: công dân trực tiếp đến cơ quan Công an để được tích hợp các giấy tờ như giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,… (bản phô tô và bản gốc các giấy tờ). Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của công dân kê khai đã được xác minh bằng ảnh chân dung, vân tay trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu căn cước công dân hoặc cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh. Mức độ này, công dân có thể sử dụng tất cả các chức năng tiện ích mà ứng dụng định danh điện tử cung cấp như: đăng ký tích hợp hiển thị các loại giấy tờ, thực hiện các giao dịch tài chính,…