Vậy nhưng thật thú vị là hầu hết những sự phiền phức của Vista đều có thể khắc phục. Chỉ cần một vài tinh chỉnh, bạn có thể giúp Vista trở thành một hệ điều hành tuyệt vời hơn. Hãy bắt đầu từ Windows Explorer.
Khắc phục tật "đoán mò" của Explorer
Windows Explorer có chế độ hiển thị biểu tượng thư mục, cho phép bạn biết trước đó là thư mục chứa phim, ảnh, văn bản hay nhạc. Tuy nhiên Explorer lại thường thất bại trong việc xác định đúng loại tệp tin trong thư mục ấy, dẫn đến tình huống bạn có thể nhìn thấy biểu tượng thư mục chứa ảnh, nhưng thực tế bên trong lại là nhạc.
Nguyên nhân của vấn đề này là templates - phương thức lưu trữ hình ảnh hiển thị khác nhau cho từng loại tệp tin. Bạn có thể nhấp chuột phải vào 1 thư mục bất kỳ, chọn Properties, click thẻ Customize để chọn loại tệp tin trong thư mục (ảnh, văn bản, v.v..v). Tuy vậy, ngay cả khi bạn đã chọn thì Explorer vẫn có khả năng “lờ đi” và tự ý thiết lập hiển thị.
Để khắc phục hoàn toàn, bạn vào đây tải về ResetExplorer.exe và ChooseTemplate.reg. Click đúp vào ChooseTemplate.reg và chọn Yes. Trong Windows Explorer, chọn Organize > Folder and Search Options, click thẻ View. Từ nhánh Default Folder Template trong Advanced settings, chọn hình ảnh hiển thị mặc định của tất cả các thư mục theo ý bạn rồi click OK.
Từ giờ trở đi Windows Explorer sẽ thôi không “đoán mò” nội dung chứa trong thư mục nữa mà sẽ hiển thị theo lựa chọn của bạn.
Tránh gặp tình huống Explorer bị treo
Người dùng Vista chắc hẳn đều cảm thấy khó chịu với thanh tiến trình màu xanh lá cây thi thoảng xuất hiện phía trên Windows Explorer. Bởi lẽ nếu nó kéo dài hơn vài giây thì có thể Explorer đã bị treo. Để chạy lại Explorer mà không phải khởi động lại Windows, bạn nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc, chọn thẻ Processes, click cột Image Name để sắp xếp danh sách, chọn Explorer.exe rồi click End Process để đóng. Đừng lo ngại nếu thấy desktop của bạn biến mất, từ trình đơn File của Task Manager, chọn New Task, gõ Explorer và click OK, desktop của bạn sẽ trở lại.
Có rất nhiều nguyên nhân, khiến Explorer bị treo. Một trong số đó là chế độ hiển thị thumbnail của Vista. Explorer thường bị lỗi trong quá trình khởi tạo hình ảnh hiển thị cho những tệp tin phim bị thiếu codec trong thư mục. Để khắc phục, bạn thay đổi phần đuôi mở rộng của những tệp bị lỗi ấy, ví dụ myvideo.wmv thành myvideo.wmv.abc)
Ngoài ra bạn cũng có thể tránh gặp lỗi trên bằng cách vô hiệu hóa chế độ hiển thị thumbnail. Mở Folder Options trong Control Panel, chọn thẻ View, đánh dấu ô Always show icons, never thumbnails rồi click OK.
Giảm bớt sự phiền toái của UAC
User Account Control (UAC) bảo vệ PC bạn khỏi spyware bằng cách yêu cầu sự cho phép của bạn trước khi truy cập vào những thư mục và ứng dụng được bảo vệ. Tuy nhiên, sự xuất hiện liên tục của UAC khiến cho người ta cảm thấy khó chịu và quyết định vô hiệu hóa nó hoàn toàn, dẫn đến việc làm mất đi khả năng tích cực của nó.
Để tránh bị UAC nhắc nhở trước những động tác đơn giản như đổi tên một biểu tượng trên desktop, bạn cần gỡ bỏ thư mục liên quan khỏi danh sách bảo vệ. Mở Windows Explorer, tìm tới thư mục All Users Desktop (C:\Users\Public\Desktop), nhấp chuột phải vào thư mục, chọn Properties, chọn thẻ Security và click Edit. Chọn tên tài khoản của bạn trong danh sách, đánh dấu ô trống trên hàng Full Control, cột Allow, click OK. Lặp lại các bước trên đối với những thư mục khác nếu bạn muốn.
Tùy biến biểu tượng và ứng dụng khởi chạy cho tệp tin
Vista thiếu cửa sổ File Types, công cụ có sẵn trong những phiên bản Windows trước dùng để biên tập lại trình đơn ngữ cảnh (xuất hiện khi bạn nhấn chuột phải) và tùy biến biểu tượng cho tài liệu. Dù rằng đây chưa phải là công cụ xuất sắc nhất nhưng nó là cách duy nhất giúp bạn gán nhiều ứng dụng cho một loại tệp tin hoặc dọn dẹp những tàn dư từ vô số phần mềm bạn từng sử dụng. Vista cũng không cho phép bạn thay đổi biểu tượng cho từng loại tệp tin - tính năng này thực tế khá vô bổ nhưng vẫn được nhiều người ưa thích. Tất cả những gì bạn có thể làm trong Vista đó là chọn ứng dụng mặc định - chương trình khởi động khi bạn nhấp đúp vào một loại tệp tin xác định - bằng cách vào Default Programs trong Control Panel, hoặc nhấp chuột phải vào tệp tin, chọn Properties, click nút Change.
Đây là hai công cụ thay thế khá tốt, đáng tiếc là không hề miễn phí. Quick Association ($7.97 cho mỗi lần tải về) cho phép bạn dễ dàng thay đổi thông tin mô tả tệp tin, lựa chọn nhiều biểu tượng khác nhau, thay đổi chương trình mặc định và cả việc khóa từng loại tệp tin, ngăn không cho những chương trình khác “động chạm” đến thiết lập của bạn. File Type Doctor, nằm trong bộ công cụ Creative Element Power Tools (có giá $18 sau khi dùng thử miễn phí) cũng thực hiện những tác vụ tương tự, ngoài ra còn cho phép bạn biên tập lại trình đơn ngữ cảnh. Tất nhiên là bạn cần có quyền Administrator để thực hiện những thay đổi.
Lấy lại công cụ tìm kiếm thời gian thực
Ô tìm kiếm đặt trong trình đơn Start và mỗi cửa sổ Explorer trên Vista sẽ giúp việc tìm kiếm trở nên dễ dàng hơn - đó là Microsoft muốn bạn tin tưởng. Tuy nhiên thực tế những gì mà bạn tìm được chỉ là một bản chỉ mục - có phần giống thứ mà Google sử dụng. Điều này đồng nghĩa với việc kết quả tìm kiếm có thể chưa hoàn chỉnh hoặc đã cũ kỹ. Đó là lý do vì sao đôi khi bạn tìm kiếm *.jpg trong một thư mục chứa đầy tệp tin JPG lại nhận được kết quả trống trơn.
Mặc dù công cụ tìm kiếm trên Windows XP và những phiên bản Windows trước chậm chạp hơn rất nhiều nhưng nó thực sự lùng sục tất cả các tệp tin của bạn mỗi khi thực hiện lệnh tìm kiếm, mang lại những kết quả chính xác và thông minh hơn. Để nhận được những kết quả như thế trên Vista, click trình đơn dọc Search Tools trong cửa sổ tìm kiếm, chọn Search Pane, click nút Advanced Search ở góc phải. Tại đây bạn kích hoạt tùy chọn Include non-indexed, hidden, and system files và kiên nhẫn chờ một chút.
Nếu bạn không muốn phải vào thay đổi trong Search Pane mỗi lần tìm kiếm, bạn có thể loại bỏ những khu vực chính khỏi bản chỉ mục. Từ trình đơn dọc Search Tools, chọn Modify Index Locations, sau đó click nút Modify. Bỏ đánh dấu những ô cạnh thư mục bạn không muốn nằm trong bản chỉ mục. Click OK sau khi hoàn tất.
Bắt chước tính năng Desktop Scraps
Tính năng Desktop Scraps trong Windows XP cho phép bạn lưu trữ những đoạn văn bản thành từng mảnh tệp tin trên desktop. Từ chương trình xử lý văn bản, bôi đen đoạn bạn muốn lưu trữ, kéo thả ra ngoài desktop, một biểu tượng sẽ xuất hiện. Nếu bạn kéo biểu tượng này vào chương trình xử lý văn bản ban đầu, nội dung đoạn văn bản sẽ xuất hiện tương tự như quy trình copy-paste. Dĩ nhiên clipboard cũng có thể đảm nhiệm được việc này, vậy nhưng mỗi khi bạn copy một thứ mới, dữ liệu cũ sẽ dần biến mất. ClipTrak Pro ($7.97 cho mỗi lần tải về) tự động lưu trữ đoạn văn bản bạn copy vào clipboard và tổ chức sắp xếp giúp dễ dàng lấy lại khi cần.